Over geduld

We kunnen ons geduld verliezen. Maar wat raken we dan kwijt?

Ongeduld heeft met ‘iets willen’ en met ‘niet de tijd nemen’ te maken.
Door gevoelens van ongeduld willen we dat er onmiddellijk iets in lijn wordt gebracht met een wens in ons, of met iets dat we willen veranderen. Als we ons geduld verliezen, ervaren we een situatie die ons niet bevalt en anders zou moeten zijn. We schrijven het opkomen van dit negatieve gevoel toe aan die door ons als fout beoordeelde situatie, of aan hoe een ander zich gedraagt of handelt. Het is niet naar onze wens en dús moet het anders.
Als we ons geduld verliezen, verliezen we ons eigen kompas en autonomie. Het is een verlies van innerlijke rust en waardigheid door een mechanisme in ons vrij baan te geven dat wil bepalen hoe het zou moeten zijn. Dat mechanisme denkt hiertoe gerechtigd te zijn.

Weerstand verlaten

We zijn zelf verantwoordelijk voor hoe we ons gedragen in situaties die weerstand in ons opwekken. Dit gevoel van weerstand komt voort uit een niet wakkere privé-wens van hoe de situatie zou móeten zijn. Doordat die situatie (in onbewustheid) als ongewenst voelt, krijgt het ego de kans om met de wil af te dwingen dat het ook anders wórdt. Hiervoor worden dan allerlei rechtvaardigingen gevonden die in onze normale omgang met elkaar heel plausibel lijken en klinken, maar die het niet zijn. Het is namelijk verzet tegen een situatie die is zoals ie is en die op dat moment niet anders kan zijn dan dát ie is. We kunnen ons alleen van dit gevoel van weerstand ontdoen door het te doorgronden, en dit kan weer alleen wakker.

Verontwaardigd of waardig

Wie verontwaardigd is, heeft zichzelf van waardigheid ontdaan. En de vraag is of dit zinnig is. Geduld is dus in vrijwel elke situatie een schone zaak, luidt een gezegde, en het is vooral schoon omdat het bewaren van geduld onmiddellijk effect heeft op onze innerlijke staat. Het schoont ons innerlijk op. Het bewaren van geduld werpt namelijk licht op het willen in ons en op de haast die we voelen om deze wil te gaan realiseren. Dit geeft ons de kans om het onprettige gevoel waaruit ongeduld bestaat te erkennen en te transformeren naar iets nuttigs, naar een wakkerder staat van waarnemen en voelen; een staat van zelfherinnering waarin de gehele situatie waar we ons in bevinden kan worden gezien en gevoeld voor hoe/zoals die werkelijk is. Hierin vinden we dus een opening naar wakker zijn zodat onze innerlijke Waarnemer het gevoel van ongeduld aanschouwt en zonder oordeel laat oplossen.

Ons waarnemende onderscheidingsvermogen (Buddhi) – het magnifieke instrument dat tevens alle ego-ikjes kan onderscheiden, is gewaar van de situatie ‘zoals die is’ en van onze wil die forceert zoals die situatie ‘zou moeten zijn’ . Ons onafhankelijke bewuste Ik is Waar, en dus vanuit bewustzijn ook waar-dig. Deze Ik-heid laat zich niet veront-waar-digen.

In ónbewustheid, waarin ons waarnemende onderscheidingsvermogen niet goed werkt, kunnen we niet goed zien wat waar of juist is, en kunnen we onze werkelijke waarde en dus onze waardigheid kwijtraken. Het ikje dat niet gelijk krijgt wat ie wil, kan zo zonder matiging bestaan in ongeduld.

Oorzaak: iets ouds

Als we ons geduld bewaren, zijn we bezig in onszelf iets op te lossen. Het kost die kleine inspanning voor het maken van een switch naar bewust zijn, en creëert gelijk ontspanning. We voorkomen zo verontwaardiging en niet waardig handelen door gevoelens van ongeduld niet zozeer te beheersen, als wel door ze te ontspannen in wat we werkelijk wéten. We sussen ze tot rust als een onrustig paard. Hierdoor kunnen we ook de werkelijke oorzaak van het ongeduld in beeld krijgen, wat vaak iets anders is dan de directe aanleiding. Dit is meestal iets ouds in onszelf dat door eerdere ervaringen als conditionering in ons is vastgelegd. Die oorzaak komt dan mogelijk bovendrijven waardoor we weer de kans krijgen iets op te geven.

Ongeduld en urgentie

Maar in situaties kunnen ook legitieme oorzaken ons aanzetten tot tempo maken. We maken dan bewust een heldere inschatting van de situatie die adequaat en misschien zelfs onmiddellijk handelen vereist. Dit is natuurlijk iets anders dan het verzet tegen een situatie die is zoals die is. Het is een een waarneming van een situatie die om steekhoudende redenen onmiddellijk dient te worden aangepast. Dit speelt zich af met een totaal andere mentaliteit, met een grote innerlijke kwaliteit. Dan handelen we in waardigheid naar wat in een situatie van ons wordt gevraagd, en dat kan in hoog tempo zijn, indien nodig. Het kan er voor een ander uitzien als ongeduld, maar het voltrekt zich dan met een betrekkelijke innerlijke rust en met veel daadkracht.

Simpel voorbeeld: Een barbecue heeft tijd nodig om tot de juiste hitte te komen (anders verbrandt ons voedsel) en ongewenste uitslaande brand dienen we snel en accuraat te blussen (anders verbrandt ons voedsel).

© Michiel Koperdraat