De zin van het leven
‘Wat is de zin van het leven?’ De aloude vraag waar vrijwel niemand een pasklaar antwoord op heeft. Heeft het leven wel zin? Of maakt nu juist zin ons leven de moeite waard?
Klopt het als we zeggen ‘de zin van het leven is dat je het leven zin geeft’?
Zingeving… in dit woord zit ‘het geven van zin’. Een actie van geven dus. Het is niet ‘zinneming’ of ‘zinkrijging’. Al kunnen we zeker zin in iets krijgen als we ermee in aanraking komen. Vanuit dit er zin in krijgen, ontstaat onze zingeving.
Ook wordt vaak gezegd dat de zin van het leven ‘gelukkig zijn’ is. Maar ja… geluk… wanneer ervaren we dit? En hoe houden we het ‘vast’? Zinvol zijn voor jezelf en anderen en dus ‘de zin van het leven’ heeft alles te maken met persoonlijke bloei.
‘Zin’ is een prachtig woord. Het Engelse woord voor zin is sense en dit wordt in nogal veel betekenissen gebruikt: naast zin, staat sense ook voor gevoel, betekenis, besef, begrip, verstand en belang. Al deze woorden hebben dus te maken met- of leiden tot zingeving. En het Engelse sense betekent natuurlijk ook zintuig. Opmerkelijk is dat het werkwoord sense niet alleen verwijst naar het zintuig voelen en gewaarzijn, maar ook naar je bewust worden van.
Als we al deze betekenissen van sense bekijken, hebben ze allemaal een functie in ons persoonlijke tot bloei komen, want bloeien en zelfexpressie gaan gepaard met betekenis, besef en begrip, met gevoel en verstand, en met het hebben van belang. Onze zintuigen maken het mogelijk om te bloeien, en maken het mogelijk hierdoor een groot enthousiasme te ervaren.
Het woord zintuig is samengesteld. We kennen verschillende woorden die eindigen op ‘tuig’. Vaartuig, vliegtuig, rijtuig, werktuig, vistuig enzovoort. Deze ‘tuigen’ maken het mogelijk om te varen, te vliegen, te rijden, te werken of te vissen. En dit is ook met zintuig het geval. Jazeker, de zintuigen maken het mogelijk dat we voelen, beseffen, ervaren, begrijpen en belang ervaren. Onze zintuigen maken het mogelijk zin te ervaren, en wel in de dubbele betekenis van zinnigheid van iets ervaren en ergens enthousiasme voor hebben, ergens zin in hebben.
De zin van het leven is bloei. Bloeien in zelfexpressie is zinnig en zingevend omdat het een groot geluksgevoel met zich meebrengt. Het Zelf drukt zich uit door middel van ons als individu. We zetten ons met hartstocht en toewijding in voor onze interesses en komen zo tot bloei met als werktuigen al onze talenten en mogelijkheden. Zinnig en zinvol. Zonder de ervaring van bloei voelen we ons niet tot ons recht komen. Als we nergens meer onze zinnen op zetten, waar leven we dan voor? Het is dus zinnig om dit in onszelf te onderzoeken. Hiervoor is enige tijd bezinning nodig. Dan géven we onszelf in het leven iets heel moois: zin!
Onzin
Laten we ook onzin belichten. In de volksmond betekent dit ‘niet waar’, ‘niet juist’, of ‘zinloos’. Ofwel nonsens, want dit begrip komt van no sense. Dus door nonsens valt alles weg wat hiervoor werd belicht als sense. Veel van wat van waarde voor ons is, stopt door het wegvallen van sense zoals gevoel, betekenis, besef, begrip, verstand en het belang van deze dingen. We kunnen dan ook in bezinning bij onszelf te onderzoeken welke nonsens in ons te vinden is, waardoor onze bloei wordt gehinderd of zelfs stopt. De nonsens, de onzin, bevindt zich namelijk ook in onze geest (die zo vol van mogelijkheden is) en is ontstaan door verkeerde veronderstellingen, aannames, conditioneringen, of overspannen verwachtingen. Die liepen we gedurende ons leven op door verkeerde of onvoldoende opvoeding en scholing. En dat kan een heleboel nonsens zijn! We hebben geleerd ons te identificeren met zóveel zaken die onze bloei in de weg staan en hebben dit niet in de gaten. Het is ons niet geleerd wakker en bewust te blijven vanuit ons relatief schone kind-zijn. We zijn dan ook soms zonder het te weten, zonder het op te merken (want zonder dat opvoeders ons hier tijdig op wezen), onze eigen tegenstander geworden om tot zingeving in bloei en zelfexpressie te komen.
Als toch vaak oh-zo creatief mens houden we vast aan misvattingen, ofwel aan onzin of nonsens, die ons ‘dwarsbomen’ bij alles wat we doen. Opgelopen pijn in onze jeugd speelt hierin een flinke partij mee, want pijn jaagt mechanismen aan die zichzelf kost wat kost handhaven. We creëren een ‘verhaal’ rond onze persoon, dat almaar bevestigd moet worden vanuit het idee dat we het leven zo draaglijk kunnen houden. Hoe langer we dit laten voortduren en dit onware ‘verhaal’ blijven bevestigen, voor onszelf en naar anderen toe, hoe meer we erin vastlopen en verstrikt raken. Zo groeit de nonsens in ons en ervaren we steeds meer frustratie en zinloosheid. Dit kan zelfs tot ziekte leiden. We doen dit allemaal zélf. We kunnen er dus ook zélf mee stoppen als we leren zien hoe die misvattingen zijn ontstaan. We kunnen wakker en reflectief bewust worden.
Zin en onzin, twee simpele woorden die zoveel over onszelf vertellen! Over goed en verkeerd. Want goed is datgene wat ons creatief doet bloeien. Daar kunnen we dus vól voor gaan! Verkeerd is alles wat dit in de weg staat. Simpel. Maar ja… voetbalfilosoof Johan Cruijff zei het ooit al: ‘voetbal is een simpel spel, maar wat erg lastig is, is simpel voetballen’. Dit gaat precies zo op in ons geestelijke ‘spel’ van zingeving. Er is dus innerlijk werk aan de winkel. We zullen allerlei dingen moeten gaan láten, voordat we in volle bloei dingen kunnen gaan dóen.
