Regisseur
Hoewel we vaak denken dat we overgeleverd zijn aan de machinaties van het bestaan en dat deze niet te controleren zijn, hebben we wel degelijk de regie over onze eigen innerlijke wereld, als we daar werkelijk toe besluiten. We hebben namelijk zeggenschap over onze eigen innerlijke staat van geest. We hebben zeggenschap over onze ontwikkeling, die bestaat uit het afleggen van alles wat ons beperkt en blokkeert om in vrijheid met uiterlijke omstandigheden om te gaan. Er is een innerlijke regisseur in ons. Die kan onze mentale en emotionele wereld vrijmaken én vrijhouden van alles wat onze menselijke bloei beperkt; en dus verlossen van wat ons in wezen ongelukkig houdt.
Vroeger was ik werkzaam in muziektheater. Daarin is altijd een regisseur aanwezig die ervoor zorgt dat het geheel van de productie vrij blijft van blokkades en gedoe, en die de totale cohesie van alle productie-aspecten in de gaten houdt, teneinde een prachtige inspirerende en helder overkomende wereld te scheppen. Voor het publiek, voor de acteurs opdat zij kunnen bloeien, en voor iedereen die met de productie te maken heeft. De regisseur verbindt alles!
Een bekend uitgangspunt van regisseurs is dat zij soms genoodzaakt zijn dingen uit het stuk te verwijderen, ook al zijn ze op zichzelf nog zo mooi of verleidelijk om te behouden. Dit moet hij doen om de zeggingskracht van de totale productie te optimaliseren. Dit heet: kill your darlings.
Daar heb ik zelf ook mee te maken gekregen, toen halverwege een serie voorstellingen een mooie muziekcompositie van mij uit het theaterstuk werd verwijderd, omdat de verhaallijn hierdoor beter werd. Ik kon het goed begrijpen, maar leuk was het natuurlijk niet.
Afscheid doet mogelijk pijn
Ook onze innerlijke regisseur zal zulke beslissingen moeten nemen. We hebben ons aan zoveel dingen gehecht, uit smaak, uit liefde, uit passie, die ons toch afhouden van een ware innerlijke vrijheid. Mooie dingen, maar soms ook minder mooie, hoewel we dat nog niet zien of onderkennen. Die innerlijke regisseur zal deze darlings eerst moeten gaan ontdekken, om ze vervolgens te beoordelen op hun waarde voor onze totale verhaallijn. Voedt zo’n darling ons in onze levensexpressie, of zit ie ons met een aantrekkelijke vertrouwdheid in de weg? Is ie onze essentie werkelijk ten dienste, of betreft het in feite een strategie om ons goed te doen voelen en dekt het iets af dat door ons nog niet is waargenomen en onopgelost? Aantrekkelijke manieren van doen kunnen dan echte innerlijke vrijheid in de weg staan. Juist omdat ze ‘goed’ voelen en we ze zien als ‘van mij’ en als ‘oké’, is het lastig om ze te gaan herwaarderen als ’toch niet heel handig’. Dan kan het ‘killen’ zelfs een zekere pijn doen. Maar toch, door ze eenvoudig en vooral herhaald op te geven en op te dragen, zullen ook de darlings aan kracht en schoonheid verliezen. Daarachter komt een heel andere kracht en schoonheid tevoorschijn.
Zelfkennis is een proces en geen eindpunt. We zullen gedurende dit proces deze darlings tegenkomen. Dat kan niet anders! Veel ervan zijn al lange tijd behoorlijk aanwezig in ons, vertrouwd maar onopgemerkt, en we zullen er dus niet een-twee-drie afscheid van willen nemen, zodra we ze waarnemen en onderkennen. We zullen de neiging hebben de darlings eerst te vergoelijken, voordat we als regisseur zien dat ze wel degelijk ge-killed dienen te worden ten bate van de kwaliteit van ons totale bestaan. De gehechtheid eraan gaat niet gelijk op met de baat die we ervan hebben. Vaak zijn deze darlings juist verborgen voetangels en klemmen, zoals bijvoorbeeld ook een fysieke verslaving als drinken of roken dat is. Toch houden we van de darlings, de identificaties en gewoonten die ons zekerheid geven, onze angst onderdrukken, ons een goed gevoel geven en ons leven op een of andere manier draaglijker maken. Maar het blijven surrogaten, die zogenaamd bevredigende darlings die we graag koesteren. Het blijven blokkades op weg naar een ware innerlijke vrijheid. We houden dus van iets dat onze ware innerlijke staat inperkt.
Find and kill your darlings! Geef ze op. En doe het in liefde voor wijsheid: in liefde voor jeZelf dus.
Volgens Machig Labdrön (zeer hoogstaande vrouwelijke Tibetaans-boeddhistische monnik uit de 11e eeuw) is ons belangrijkste doel het ‘doorknippen’ van onze hechting met ons zich altijd identificerende ego:
“Wat wij duivels noemen, zijn geen materieel bestaande creaturen die iedereen doen verstenen. Een duivel is alles wat onze innerlijke bevrijding belemmert. Er is geen grotere duivel dan fixatie op onszelf. Zelfs vriendelijke en liefdevolle vrienden en metgezellen kunnen duivels worden als het om bevrijding gaat. Er bestaat geen grotere duivel dan vasthouden aan het eigen ego, en dus zullen allerlei duivels hun lelijke kop opsteken zolang men de hechting aan het ego niet heeft doorgeknipt. Daarom moet je je met een vaardige methode inspannen om de duivel van ego-fixatie te doorbreken.”
Duivels en darlings zijn in deze dus hetzelfde.
