Bestaan in expressie
De bestaans-essentie van elk ‘wezen’ in het universum, levend of niet levend, is expressie. Alles groeit en bloeit, zou je kunnen zeggen, dankzij deze expressie, of het nu gaat om een bloem, een stad, een zon, een spiraalnevel, of een mens. Bestaan is in zekere zin synoniem aan expressief zijn. Alles drukt zich uit, op welke manier dan ook. Het is de uitdrukking van het Absolute zélf, in manifeste vormen en bewegingen. Het geldt dus ook voor ons mensen. Het is belangrijk ons, op welke manier dan ook, ‘uit te drukken’ in het leven.
Menselijke bloei, in zelfexpressie, is een héél groot goed en zou het belangrijkste doel in het leven van elk mens moeten zijn. Gericht op bloei kunnen we dit bovendien bewust / reflectief ervaren omdat onze menselijke natuur dit mogelijk maakt. Andere levende schepsels kunnen dat niet. Zonder een zekere mate van bloei in ons leven voelen we ons dan ook niet echt tot ons recht komen. Dan kan het leven zelfs als zinloos worden ervaren.
De ene mens gebruikt doek, verf en kwasten, een ander ontwerpt beelden of gebouwen, en weer een ander danst, zingt, speelt of componeert muziek. Sommigen schrijven gedichten of boeken, sommigen geven les in wat ze bezielt of houden bijeenkomsten of satsangs, en weer anderen stichten een gezin of ontwerpen een florerend bedrijf om in te kunnen bloeien.
Perfectie
Binnen al deze expressievormen streven we naar het hoogste, of het hoogst haalbare. We zoeken in zekere zin naar het perfecte, het volmaakte, het gelukkig makende. Ik zie dit bij mijzelf terug in al mijn uitingsvormen: als ik musiceer, als ik muziekopnames maak, fotografeer, of teksten schrijf, et cetera. Eigenlijk in alles waarin ik mijzelf uitdruk.
Mijn zwager schreef eens: “Het perfecte is het kwade van (binnen) het goede. Streven naar perfectie zou je vanuit Rooms-Katholiek oogpunt zelfs hoogmoed (een van de hoofdzonden) kunnen noemen.” Er wordt wel vaker geopperd dat het streven naar perfectie niet juist zou zijn. Maar als we ergens perfectie kunnen ontdekken, is het wel in de vele klassieke kunstwerken die juist vanuit dit Rooms-Katholieke geloof zijn ontstaan. En als we goed om ons heen kijken, zien we dat werkelijk álles in de schepping toont dat er onophoudelijk van nature perfectie ontstaat.
Als voorbeeld geef ik graag de perfecte vorm en kleuren van een zeepbel. Hoe kort de zeepbel ook maar bestaat, zijn vorm en kleuren zijn perfect. Kijk naar deze foto van een bevriezende zeepbel: zijn vorm en kleuren, en de door vorst oprukkende ijskristallen zijn van een fantastische perfectie. Ook de sneeuwkristallen waarop de zeepbel ligt zijn perfect. Het invallende licht: ook perfect. Ooit een niet-perfecte vlinder gezien? Of wesp? Of zonsondergang? Of onweer?
Waarom zou dan de mens niet perfectie mogen nastreven – of beter – navolgen in zijn zelfexpressie, op welke manier en met welk middel dan ook? Het is een reiken naar het hoogste vanuit een eenheidsgevoel met het volmaakte. We halen het beste uit onszelf omdat we in onszelf het beste steeds beter leren kennen en volgen. Alle creativiteit en inventiviteit stroomt als als vanzelf bij ons binnen, door ons heen, en drukt zich vervolgens uit. Zelfexpressie = spelen. Werkelijk spelen haalt elke vorm van stress uit welke handeling dan ook. Er ontstaat dan een spel waarop het zelf goed toekijken is. Resultaten ontstaan dan vanzelf als afspiegeling van dit spel.
Wat blokkeert expressie?
Wat dit natuurlijke proces van expressie en bloei kan gaan frustreren en blokkeren zijn identificaties en de o.a. hieruit voortkomende ambitie en prestatiedrift. Een ‘problematisch streven’ ontstaat als we ons met een beoogd resultaat gaat identificeren. Het móét dan zo of zo worden. Er ontstaat gelijk twijfel over wat er allemaal haalbaar is. Zo ontstaat er een lat die te hoog ligt. Zo ontstaat ontevredenheid vanuit het niet kunnen aanvaarden van ‘hoe het gaat’ omdat er een discrepantie is tussen het beoogde resultaat en de expressie zelf. Kortom: de expressie strandt óf in pretenties en prestatiedrang, óf in angst voor falen of frustratie over vermeende incompetentie. Verder kunnen we ons verliezen in de dynamiek van expressie omdat we geen stille waarnemer meer toelaten die op alles toekijkt, waardoor we chaotisch, haastig of wispelturig worden. De natuurlijkheid van expressie gaat verloren, doordat de identificatie (die het claimen van resultaat veroorzaakt) de creatieve expressiestroom fixeert en blokkeert. Dan ontstaat er in ons vasthoudendheid en een beperkende stress.
We hoeven alleen maar te zien hoe expressie in de natuur om ons heen vanzelf plaatsvindt. Dit gebeurt in de natuur weliswaar mechanisch en juist dát toont ons mensen nu als bijzondere wezens: wij kunnen onze expressie namelijk waarnemen en er al handelend op toezien; wij zijn niet mechanisch gebonden aan in natuur vastliggende stramienen, want wij zijn bewust aanwezig in ons uitingsproces en kunnen dit vrijelijk sturen. Wij zien onze uitingen al doende, en we zien ons streven naar het volmaakte hierin doordat we experimenteren en volgen wat er in ons opkomt. We zien zelfs hoe hetgeen we hiermee creëren ons toont hoe we onze expressie gaan vervolgen. Zo vertelt bijvoorbeeld een compositie in wording de kunstenaar wat er verder nodig is om het te vervolmaken.
En we kunnen tevens zien hoe we in dit proces kunnen vastlopen door opkomende identificaties. Dát zien zou onverwijld moeten leiden tot zelfonderzoek, omdat deze identificaties onze bloei ten zeerste beperken. Identificatie beperkt ons creatieve / expressieve bestaan en onze zelfrealisatie. Als we door het opdoen van zelfkennis, wat hetzelfde is als ons Zelf leren kennen, tot zelfrealisatie komen, wordt zelfexpressie letterlijk van Zelf sprekend, en is er geen verschil of discrepantie meer tussen werken, spelen, kunst beoefenen, wat dan ook. Het Zelf spreekt door ons als individuen.
Vanuit Stilte
Alle expressie in het universum ontstaat vanuit stilte en keert er weer in terug. Stilte is het goddelijke ‘papier’ waarop door eenieder expressief wordt ‘geschreven’. Stilte is de ‘ruimte’ die het Absolute biedt voor elke vorm van expressie, om ons vrijelijk in uit te drukken! In feite drukt het Absolute zélf zich middels onze persoon uit, zolang we onze expressie de vrije loop laten en het vrijelijk en volledig bewust structureren, modelleren en voltooien naar wat er bij ons vanuit het Veld Van Creatieve Mogelijkheden (Akasha) binnenstroomt.
We mogen ons niet kleiner te maken dan we zijn, onszelf niet beperken, want in ons mensen schreeuwt het goddelijke onophoudelijk om tot uitdrukking te komen, zoals het dat doet in alles wezens en verschijningsvormen.
