Accepteren, loslaten, ‘laten zijn’, en meer van die dingen?

We horen het vaak, we lezen het vaak, en het wordt in het algemeen als zinnig gezien: adviezen als “laat het los”, “accepteer het”, “laat het zijn”, “het is wat het is”. We krijgen ze van leraren, goeroes, filosofen, priesters en therapeuten, maar ook van vrienden en familie. Het advies is duidelijk, we snappen wat er bedoeld wordt, maar hebben we er ook wat aan? Wat hebben we eraan in het geval van verdriet om verlies, of in tijden van inhumane ontwikkelingen van machtsinstanties?

Wat is onze eerste innerlijke reactie als we zo’n advies als ‘laat het los’ te horen krijgen? Is dat er een van “ja, je hebt volkomen gelijk”? Of eerder een van “wacht ’s even, jij hebt makkelijk praten”, of “zie je dan niet wat er aan de hand is?”, of andere woorden die in ons opkomen omdat we het moeilijk hebben met een situatie. Als we namelijk verzet voelen, of verdriet, of verwarring, of boosheid, dan heeft dat een oorzaak. En als we die oorzaak kunnen zien en leren begrijpen, wordt het ook logisch.

Een gevoel van verdriet is volkomen begrijpelijk, want we ervaren verlies, meestal van iets dierbaars. Verlies is ‘geoorloofd’ in onze samenleving al verontschuldigen de meeste mensen zich toch als ze tranen krijgen.
Verzet komt in ons op als we op een of andere manier onrecht ervaren. Dit kan gepaard gaan met gevoel van frustratie of boosheid. We voelen dat de situatie om ons heen niet overeenkomt met ons idee of gevoel voor ‘juistheid’. Of we voelen ons niet tot ons recht komen. Dat zouden we dus graag anders zien. We hebben daar echter lang niet altijd invloed op en zullen met die omstandigheid moeten (leren) omgaan vanuit een zekere innerlijke vrede.
Vaak is de aanjager van de intentie tot verzet een of andere oude conditionering of herinnering in ons, omdat de situatie iets ‘ouds’ in ons oproept. En dan kunnen we met een soort gevoels-allergie reageren die ons absoluut niet helpt om helder te blijven. Dan is het zaak méér waar te nemen dan alleen de situatie zelf. Dan moeten we in onszélf gaan waarnemen.

Acceptatie

De situatie eerst eens accepteren is dan zeker nuttig. Dat brengt al wat rust. Maar weet dat dit een filosofische beslissing is van ons hoofd, vanuit ons Redelijk Centrum. En dat geeft alvast wat respijt, maar dit beklijft niet, helaas. Aanleiding noch oorzaak lossen hiermee op. We zullen ons onwel bevinden of onze onvrede – al accepterend – moeten onderzoeken op de werkelijke oorzaak ervan, wil het blijvend oplossen. En de oorzaak is vaak iets anders dan de aanleiding. Aanleidingen roepen ‘iets ouds’ op waardoor de werkelijke oorzaak zich in onze buik of hart doet voelen. Een gevoels-steek-onder-water als het ware. We voelen een zekere pijn. Dit gevoel met een stille geest wakker onderzoeken, maakt dat we kunnen waarnemen hoe (oude) pijn of behoeften ons aanzetten tot verdriet of verzet en dit eigenlijk telkens in vergelijkbare situaties doen. Ons hogere onderscheidingsvermogen (Buddhi) is zeer goed toe in staat om ons tot een helder begrip hierover te brengen als we dit in stilte gaan Waarnemen. Niet bewegend met lichaam of geest. Er ontstaat als eerste wat rust en berusting door de situatie en onze reactie hierop alleen al maar te ‘zien’ voor wat het is.

Acceptatie vanuit Rede.

• Acceptatie is een kunnen ontvangen met ons hoofd (dat rationeel kan verklaren). We accepteren iets afwijkends door dit te ontvangen (toe te laten) op grond van dat we het snappen. Het hoofd snapt en kan van hieruit accepteren, vanuit een vrij neutrale beoordeling.

Aanvaarding

Als we eenmaal de oorzaak (vaak iets ‘ouds’) onder observatie hebben gekregen en dit werkelijk doorvoelen zonder er al te veel iets van te ‘vinden’, komen we tot een volgend stadium: aanvaarding.
Dit is een houding vanuit ons hart, vanuit ons Gevoels-Centrum. We zien en voelen dan aan dat het ‘oude’ niet meer actueel is, al wordt het weer door een aanleiding, vaak door de houding van een ander in onze situatie, als gevoel opgeroepen. Of we zien dat er een terechte behoefte in ons niet vervuld kan worden, bijvoorbeeld bij verlies, en kunnen hier op toezien met empathie voor onszelf.
Aanvaarden is het vanuit je Gevoel Centrum weten dat bij elk verlies ook rouw hoort. Begrijpen dat er ooit misschien iets niet goed voor ons was, maar dat de huidige situatie nú daar op zich niets mee te maken heeft. De aanleiding roept dan dus een oud gevoel in ons op, of wijst ons op een essentiële behoefte, maar is vaak/meestal niet de oorzaak. En dat kunnen we dan diep doorvoelen, want emoties moeten de ruimte krijgen, waardoor ze zullen kunnen ‘uitrollen’ als een trein die ondergronds aan de gang werd gehouden. Aanvaarden wordt mogelijk als we het verlies of het ‘oude’ leren opgeven en opdragen.

Aanvaarding vanuit Gevoel..

• Aanvaarding is een kunnen schenken met ons hart (dat niet werkt vanuit logica). We aanvaarden iets afwijkends door een schenken van begrip, op grond van dat we diep doorvoeld begrijpen. Het hart begrijpt en kan van hieruit aanvaarden. Aanvaarding in begrip maakt empathie en compassie in ons vrij.

Snappen en begrijpen

Na acceptatie (hoofd) en aanvaarding (hart) komt dat zogenaamde loslaten. Maar we zullen zien dat wij dan eigenlijk niets meer hoeven los te laten, omdat door ons opgedane begrijpen het innerlijke gedoe óns loslaat. Het lost op in voelende waarneming en brengt ons verder naar innerlijke vrijheid. We kunnen het dan opdragen aan onze hoogste essentie. Gevoel van verlies vermindert als we rouw toelaten en diep doorvoelen in onze stille geest. Verdriet dienen we diepgaand te ervaren en serieus te nemen, want het komt voort uit ons Ahamkara.

Als ons gevoel goed werkt, kunnen we het bovenstaande volledig en in respect voor onszelf benaderen. Als we het negeren en/of met het hoofd wegredeneren, onder de mat schuiven vanuit welk ratio-idee dan ook, zal dit gevoel bij ons blijven aankloppen, keer op keer. Tot we het eindelijk horen en ‘opendoen’. Ons verstand houdt van snelle en redelijke oplossingen, omdat het de dingen vrij snel ‘snapt’. Dingen snappen is niet genoeg. Ons gevoel houdt namelijk van stille aandacht, omdat het situaties kan (leren) ‘begrijpen’, wat echt een andere diepgang heeft dan snappen en meer tijd van ons vraagt. Stille aandacht is aandacht zonder interventie van ons hoofd. Stille aandacht voor emoties, zodat ons innerlijke licht van bewustzijn erop valt, maakt dat de onrust en beweging van gevoelens eindelijk kunnen ‘uitrollen’ in een stil bewegingloos begrijpen, in een werkelijk Weten. Doen we dit niet, dan zal dit gevoel in elke situatie kunnen opkomen en onder tafel gaan meespelen, zonder dat we er erg in hebben.

Overgave en verzet

In conflictsituaties, met anderen dus, is het belangrijk te accepteren en te aanvaarden dat elke situatie behoort tot ‘wat is’. Dat we hiermee kunnen (leren) omgaan vanuit wat we werkelijk weten door er ons licht van bewustzijn op toe te laten. Dan valt er ook licht op onze eigen mogelijke preoccupatie vanuit oude ervaringen en oude opgelopen pijn. Is dit herkend, doorvoeld, geherwaardeerd en opgelost in de vrede van werkelijk begrip, dan kunnen we ons overgeven aan welke situatie dan ook. We kunnen in volle overgave handelen of niet handelen, afhankelijk van wat nodig is op dat moment. We kunnen zelfs kiezen voor geweldloze strijd, als dit nodig is. Die voeren we dan in volledige innerlijke vrijheid met maar één doel: het streven de situatie op zo’n manier te beïnvloeden dat het goed/beter/rechtvaardiger wordt voor álle wezens erin, inclusief onszelf. In volle overgave met volledige toewijding dus. Onverschrokken. Want er is veel onrecht in de wereld en als we bewust doen wat nodig is, gaan we hier niet met een bochtje omheen. Emo-mentale zuiverheid hierin realiseren is van groot belang, anders gaan ego-identificaties een rol spelen en dit kan onze heldere waarneming, onze beslissingen (vanuit dat zuiver werkende onderscheidingsvermogen) en dus ook onze handelingen gaan verstoren. De zuiverheid ontstaat door bovenstaande fases niet over te slaan.

Wat is dan ‘laten zijn’?

Aldus gezuiverd is er geen sprake meer van geconditioneerd verzet, maar van een correctiewens vanuit ons hoofd én hart, begrepen vanuit onze diepe essentie. Aangestuurd door Ware Waarden en niet door aardse belangen. Want we zien en voelen bijvoorbeeld onrecht of onjuistheid in een situatie. We kunnen nu vrij waarnemen dat onrecht of onjuistheid zou moeten worden gecorrigeerd ten behoeve van allen die zich in die situatie bevinden (onszelf incluis). We zijn weliswaar nu innerlijk veel neutraler en vrijer geworden t.o.v. de omstandigheden (we doen of laten dan wat we werkelijk nodig achten) maar dit betekent niet dat het ons allemaal niets meer doet. Integendeel. Als er objectief sprake is van groot onrecht, dan mogen we dat gewoon voelen. Dit kan zelfs zeer doen. Gezuiverd gevoel is de taal van onze ziel, van onze geïnividueerde essentie, van ons geweten. We kunnen echt pijn of rouw ervaren vanuit een innerlijk zuivere en vrije staat, als er mensonterende dingen plaatsvinden of als we onrecht of rouw ervaren. We hebben ons gevoel niet om het al redenerend uit te schakelen, of om gevoelens vanuit een of ander ‘spiritueel idee’ maar onder de mat te schuiven. Het gevoel vertelt ons altijd heel veel, want ze put uit ware liefde. En dan mogen we niet verzaken om, indien nodig, onbaatzuchtig en stevig in te grijpen. Ook dat leert ons o.a. de Bhagavad Gita.

Vanuit gevoel en passie, en mét optimaal gebruik van ons heldere intellect, kunnen we dan niet langer ambivalent maar kordaat handelen naar wat ons heldere onderscheidingsvermogen ons ingeeft en toont. Niet vanuit willen, maar als beantwoorden aan situaties, vanuit waarheidsvinding. We handelen naar ‘wat is’, naar wat nodig is. Ons eigen handelen behoort namelijk ook tot ‘wat is’. En dat doen we naar onze eigen aard, zo goed als mogelijk is, en naar zoals ‘ons vogeltje gebekt is’. Autonoom, simpelweg jeZelf-zijnde.
Zo handelen we In de wereld, maar zijn we niet langer van de wereld.
Het is een misvatting om vanuit een vermeende neutraliteit maar niets te doen, om alles maar ’te laten zijn’, vanuit een misplaatste ‘acceptatie van wat is’. Deze innerlijke houding komt voort uit vrijblijvendheid, niet uit innerlijke vrijheid en mogelijk zelfs uit niet begrepen angst of zwakheid. Het komt tegenwoordig ook voort voort uit een aantrekkelijke aangenomen ‘spirituelerige’ mindset, aangenomen naar aanleiding van het slechts ‘snappen’ van leermeesters en het telkens herhalen van hun bevroren leerstellingen. Dit zien we vaak bij aanhangers van traditionele westerse en oosterse religies. Die mindsets werden of met de paplepel ingegoten, of ontstonden als vervanging van eerdere, vaak wereldlijke mindsets. Dit toont slechts innerlijke zwakheid vanuit onbewustheid van het eigen geestelijk functioneren. Vanuit onbegrip dus, vanuit een emo-mentale onzuiverheid en door het niet (kunnen) luisteren naar ons diepste Gevoel dat ons steeds weer als wakker-maker dient.

© Michiel Koperdraat